Teleurstellende resultaten SyRI haalden eindversie onderzoeksrapport niet
Het Ministerie van Sociale Zaken heeft de Kamer eind 2018 niet geïnformeerd over de tegenvallende resultaten van SyRI in Capelle, omdat deze waren verwijderd uit het definitieve onderzoeksrapport waarop het zich baseerde. In de tussentijd werd per ongeluk het concept-rapport gepubliceerd, waar de resultaten nog in stonden. Staatssecretaris Van Ark zegt niet te kunnen herleiden waarom deze informatie uit het rapport is verwijderd.
In antwoorden op Kamervragen naar de resultaten van SyRI in Capelle aan den IJssel meldde het Ministerie van Sociale Zaken eind 2018 slechts dat er 41 risicomeldingen waren aangeleverd, zonder daarbij te vertellen wat deze hadden opgeleverd. In het onderzoeksrapport dat in juni 2019 werd vrijgegeven, valt echter te lezen dat de 41 aangeleverde risicomeldingen niet nader zijn onderzocht omdat ze achterhaalde of al bekende informatie bevatten.
Het leidde tot twee rondes vervolgvragen, waarin GroenLinks-Kamerlid Buitenweg opgehelderd probeerde te krijgen waarom de tegenvallende resultaten eind 2018 niet waren gemeld aan de Kamer, die hier expliciet om had verzocht. Ten tijde van de eerste Kamervragen lag het afgeronde evaluatierapport al bijna een jaar op het ministerie.
Per ongeluk
Met de antwoorden die Van Ark vrijdag gaf op de derde reeks Kamervragen komt opheldering vooralsnog niet dichterbij. De staatssecretaris stelt dat haar antwoorden eind 2018 niet waren gebaseerd op het rapport dat in juni was vrijgegeven, maar op een andere versie van het rapport, namelijk de definitieve versie. Daarin stond de informatie over de onbruikbare SyRI-meldingen niet langer opgenomen.
Van Ark stelt dat in juni “abusievelijk het concept rapport is gepubliceerd en dat daarin wel staat vermeld dat de toepassing van SyRI niet tot onderzoek heeft geleid.” Waarom deze informatie niet in het definitieve rapport staat, zegt Van Ark niet te weten: “We hebben nu niet kunnen herleiden waarom de desbetreffende wijzigingen zijn doorgevoerd.”
Wettelijk vereiste informatie
Zoals bij elke ronde Kamervragen in dit dossier het geval is geweest, leiden de antwoorden van het Ministerie slechts tot meer vragen. Waarom werd cruciale informatie over de ontbrekende meerwaarde van SyRI wel in de conceptversie, maar niet in het definitieve rapport opgenomen?
De SyRI-wetgeving eist dat na elk onderzoek de resultaten en bruikbaarheid van de risicomeldingen worden teruggekoppeld, alsmede de redenen voor het niet nader onderzoeken van risicomeldingen. In de definitieve rapportage die Van Ark met haar laatste antwoorden heeft meegestuurd, ontbreekt deze informatie nu volledig.
Het definitieve rapport is volgens Van Ark vastgesteld door de LSI (Landelijke Stuurgroep Interventieteams), de organisatie waarin SyRI-deelnemers onderzoeken opzetten. Welke reden heeft de LSI gehad om deze wettelijk vereiste informatie niet op te nemen in het eindrapport dat naar de staatssecretaris werd gestuurd?
Verklaring
Enerzijds werpt dit de vraag op of de staatssecretaris in dit dossier door haar eigen ambtenaren wettelijk vereiste informatie werd onthouden – iets waarvan Van Ark stelt dat ze het nu niet kan herleiden. Dit zou al reden genoeg moeten zijn voor de Kamer om volledige openheid over deze gang van zaken te eisen.
Tegelijkertijd valt moeilijk voor te stellen dat het geheel ontbreken van de SyRI-resultaten in het definitieve rapport niet eerder belletjes deed rinkelen op het ministerie. Waarom nam het genoegen met een rapportage waarin wettelijk vereiste informatie niet stond opgenomen? Waarom riep dit geen vragen op toen ze dit begin 2018 ontving, en ook niet toen ze er eind 2018 haar antwoorden op Kamervragen op baseerde en deze expliciet verzochte informatie schuldig moest blijven?
Informatievoorziening
Het is zeer opmerkelijk dat het Ministerie al die tijd niet op de hoogte zou zijn van het feit dat SyRI geen enkele fraudeur had opgeleverd. Het plaatste het concept-rapport waarin de resultaten nog wel stonden opgenomen, in juni vorig jaar zelf per abuis online – wat impliceert dat ze er in ieder geval over beschikte.
De Volkskrant, die in juni vorig jaar onder meer onthulde dat het SyRI-onderzoek in Capelle aan den IJssel geen bruikbare meldingen had opgeleverd, baseerde zich eveneens op de versie van het rapport waarin de teleurstellende resultaten nog wel stonden vermeld. Deze ontving ze desgevraagd van de gemeente Capelle aan den IJssel, die kennelijk ook in de veronderstelling verkeerde dat dit de definitieve versie van het rapport was.
Het valt te hopen dat de Tweede Kamer, waar een debat is aangevraagd over het vonnis in de SyRI-rechtszaak, alsnog een grondige en volledige verklaring afdwingt voor deze zeer gebrekkige informatievoorziening aan het parlement, die na drie rondes Kamervragen nog altijd geen bevredigend antwoord heeft opgeleverd.
Zoek de verschillen
Hieronder screenshots uit de twee verschillende rapporten, waaruit de aanpassingen over de resultaten van SyRI blijken. Links het concept-rapport, rechts het definitieve rapport:
Documenten
