Gemeenteraadsfracties Rotterdam weigeren geheimhouding over SyRI
Een briefing waarin het Ministerie van Sociale Zaken de Rotterdamse gemeenteraad tekst en uitleg zou geven over SyRI, is van korte duur geweest. De delegatie van het Ministerie eiste bij aanvang dat de aanwezige gemeenteraadsleden niets over de inhoud van de sessie naar buiten zouden brengen. Toen die dat weigerden, is de delegatie onverrichter zake vertrokken.
De briefing werd woensdag 12 juni gehouden naar aanleiding van een debat dat de gemeenteraad in maart hield over de inzet van SyRI in de Rotterdamse wijken Bloemhof en Hillesluis. Burgemeester Aboutaleb zegde in dat debat toe de gemeenteraad op de hoogte te houden van voortgang van het onderzoek. Eerder werd bekend dat 1263 adressen in de twee wijken door SyRI als potentieel fraudeur waren aangemerkt.
De briefing was besloten, wat inhoudt dat er geen publiek of pers bij aanwezig zou zijn. Dat van de genodigde raadsleden werd geëist om helemaal niets van de briefing met de buitenwereld te delen, werd echter pas gecommuniceerd toen deze begon.
Sectie Stiekem
Aart van Zevenbergen was aanwezig namens de SP en zag een ongemakkelijke situatie ontstaan: “De afgevaardigde ambtenaren van het Ministerie van Sociale Zaken wilden alleen de werkwijze van SyRI toelichten op voorwaarde van strikte geheimhouding. Dat zag onze fractie helemaal niet zitten. De twee andere fracties die waren gekomen, 50Plus en ChristenUnie/SGP, vonden ook dat je zoiets niet van ons kon vragen.”
Ellen Verkoelen, fractievoorzitter van 50Plus, bevestigt de gang van zaken. “Aan het begin van de briefing werd ons eigenlijk direct duidelijk gemaakt dat we hier te maken hadden met de Sectie Stiekem. Toen bleek dat de aanwezige fracties daar geen medewerking aan wilden verlenen, hebben de ambtenaren van Sociale Zaken ons dan ook weer vrij snel gedag gezegd.”
Democratische controle
Van Zevenbergen over zijn beslissing om niet in te stemmen met geheimhouding: “Ik ga natuurlijk niet mijn mond houden als ik iets hoor dat ik niet vind kloppen, dan verzaak ik mijn taak als volksvertegenwoordiger. In het verleden ben ik wel eens bereid geweest om over bepaalde zaken geheimhouding te beloven, zoals een gemeentelijke aanbesteding waarmee grote financiële belangen zijn gemoeid. Maar als het gaat om hoe Rotterdamse burgers worden geprofileerd als mogelijke fraudeurs, ligt dat echt anders. Die werkwijze moet democratisch gecontroleerd worden, en de gemeenteraad zou de inzet ervan inhoudelijk moeten kunnen beoordelen.”
Die reactie kon op weinig begrip rekenen. Verkoelen: “Ze leken daar nogal verontwaardigd over; er werd gedaan alsof SyRI eigenlijk niet zoveel voorstelde; de wet was al door het parlement, er waren waarborgen in de wet gebouwd die de privacy van burgers garandeerden. Verhalen over SyRI zouden zwaar zijn overdreven en we hoefden ons echt geen zorgen te maken. Maar de mogelijkheid om daar zelf een oordeel over te vormen en er indien nodig kritisch op te reageren, hebben we dus niet gekregen.”
Niets nieuws
Na het abrupte vertrek van de SZW-delegatie volgde nog een korte presentatie van Bureau Veilig van gemeente Rotterdam, waarin enkel informatie over SyRI werd gegeven die al publiekelijk bekend was. Verkoelen: “Daarvoor kwam ik niet naar de briefing. Dat het Ministerie SyRI een prima instrument vindt, was evenmin nieuws voor ons.”
Volgens Verkoelen zijn er echter genoeg redenen voor de gemeenteraad om SyRI kritisch onder de loep te nemen. “Er gaan bij mij al bellen rinkelen wanneer men de ene database aan de andere wil koppelen; in SyRI gaat het om meerdere partijen die gezamenlijk heel veel persoonsgegevens samenbrengen. Als ik daar als raadslid blind mee instem, valt dat niet uit te leggen aan de mensen die ik vertegenwoordig.” SP en 50Plus beraden zich op vervolgstappen in de gemeenteraad.
Petitie aangeboden
De twee partijen namen 27 juni een petitie in ontvangst van verontruste bewoners van Bloemhof en Hillesluis, nadat burgemeester Aboutaleb deze niet formeel in ontvangst wilde nemen. Tijdens de raadsvergadering die later die dag plaatsvond, heeft de SP alsnog de petitie met handtekeningen aan de burgemeester overhandigd.
