FNV roept bijstandsgerechtigden op ‘fraudebingokaart’ in te vullen
Ruim de helft van de Nederlandse gemeenten heeft haar bijstandsgerechtigden jarenlang geprofileerd met een ‘fraudescorekaart’. Toen deze niet te verantwoorden bleek, gingen meerdere gemeenten er nog jarenlang mee door, zo onthulde Argos onlangs. FNV roept mensen in de bijstand op om de fraudescorekaart zelf in te vullen en er zo achter te komen of ze in het verleden op basis van deze ‘bijstandsfraudebingo’ als potentieel fraudeur zijn aangemerkt.
‘Nog een keer profilering, zoals we dat bij de toeslagenaffaire gezien hebben’, reageert Kamerlid Pieter Omtzigt in de Argos-uitzending ‘Bijstandsfraudebingo’ van 25 juni. Het onderzoeksjournalistieke radioprogramma legde met onderzoekscollectief Lighthouse Reports bloot dat meerdere gemeenten gebruik bleven maken van de omstreden ‘fraudescorekaart’, nadat het Ministerie van Sociale Zaken in 2020 opriep tot het stopzetten hiervan.
Luister hier de Argos-reportage ‘Bijstandsfraudebingo’ terug.
Bij voorbaat verdacht
De fraudescorekaart werd gebruikt om de kans te berekenen dat iemand met een bijstandsuitkering zou frauderen. De selectiekenmerken waarmee deze score werd berekend, bestonden onder meer uit het beroep, de woonsituatie, het opleidingsniveau, geslacht en de wijk waarin de bijstandsgerechtigde woonachtig was. Op basis hiervan ontstonden grote verschillen in de score die de fraudescorekaart bijstandsgerechtigden toedichtte.
Bepaalde groepen waren hierdoor bij voorbaat al verdacht van bijstandsfraude. Zo kregen woonwagenbewoners standaard 700 punten toegekend, maar huiseigenaren en kunstenaars nul. Kappers kregen standaard 350 punten, maar vrouwelijke kappers wegens hun geslacht tien procent meer. Hoogopgeleiden en mensen die in een betere wijk woonden ontvingen om die reden juist weer korting op hun fraudescore. Bij 950 punten werd er overgegaan tot een fraude-onderzoek en bij burgers die meer dan 983 kregen, was er zo goed als zeker sprake van fraude volgens de fraudescorekaart.
De risicoprofielen die de fraudescorekaart gebruikte, hebben sinds de ingebruikname in 2004 bovendien geen update meer gehad. Tot en met dit jaar werden aanvragen voor uitkeringen gewogen met risicoprofielen die twintig jaar geleden zijn opgesteld.
Oproep aan bijstandsgerechtigden
De FNV vindt het ontoelaatbaar dat uitkeringsgerechtigden op deze manier gediscrimineerd worden en als verdachten worden weggezet en wil hierop actie ondernemen. Daarom wil de vakbond beginnen met het verzamelen van de scores van zoveel mogelijk bijstandsgerechtigden die tussen 2004 en nu een uitkering hebben aangevraagd bij de gemeente. Daarna wordt gekeken welke stappen mogelijk zijn om dit soort profilering door de inzet van discriminerende algoritmes een halt toe te roepen. De oproep geldt voor alle bijstandsgerechtigden, zowel leden van FNV als niet-leden.
Lees de volledige oproep van FNV op de site.
Vul op de site van Lighthouse Reports de fraudescorekaart in.
